Appaloosa

Appaloosa is een goede ouderwetse western. In plaats van een nieuwe visie op het Wilde Westen te formuleren, wilde regisseur en hoofdrolspeler Ed Harris een ode brengen aan de klassieke Hollywood westerns. Aan het slot rijdt scherpschutter Everett Hith daarom letterlijk de zonsondergang tegemoet. Maar tegelijkertijd smokkelt Harris het realisme zijn film binnen via zijn actiescènes, die tegelijkertijd kort en hevig zijn, en worden gekenmerkt door een klinische wreedheid.

De openingsscène zet de toon voor de gehele film. Een marshal en zijn twee assistenten worden koelbloedig afgeknald door een rancher wanneer zij twee van diens arbeiders willen arresteren. Het jaar is 1882, het gebied New Mexico, het gegeven een klassiek conflict tussen een rancher en de bewoners van een westernstadje, die niet langer willen buigen voor corruptie en willekeur. De periode na de Amerikaanse Burgeroorlog, geldt vooral als de periode van de marshals. Sommigen van hen dienden de machtige elite, anderen waren meer onafhankelijke figuren, een enkeling groeide uit tot een legende, met Wyatt Earp als bekendste voorbeeld. De bewoners van Appaloosa huren twee professionele revolverhelden in die zijn gemodelleerd naar het voorbeeld van Wyatt Earp: Virgil Cole en zijn partner Everett Hitch. Het tweetal wordt gevraagd orde en recht te herstellen in het stadje en zijn omgeving. Ze gaan voortvarend, zelfs tamelijk meedogenloos te werk, maar stuiten op een nieuwe vorm van corruptie en machtsmisbruik: hun voornaamste tegenstander (de rancher die de marshal en zijn assistenten afknalde in de openingsscène) wordt gratie verleend door een familielid, de president van de Verenigde Staten.

Appaloosa is gebaseerd op een roman van Robert B. Parker, bekend van de Spenser romans, een reeks thrillers in de geest van Raymond Chandler. Het is een tijdloze vertelling over personen die proberen te overleven in een veranderende tijd. Anders dan de revisionistische westerns van de vroege jaren zeventig, tracht Appaloosa de mythologie van het Westen en zijn bewoners niet te ontkrachten, maar er is al evenmin sprake van romantisering: geen van de drie hoofdpersonen is helemaal zuiver op de graat: Virgil is een eigenzinnige driftkop die gemakkelijk gewelddadig wordt als de dingen niet gaan zoals hij wil; hij blijft uiteindelijk bij zijn minnares Allie, omdat “hij nog nooit een vrouw als zij heeft gezien”, ook al weet hij dat ze in zijn afwezigheid het bed met anderen deelt. Everett is de meest intellectuele van de twee partners, maar tegelijkertijd de meest onbuigzame: in tegenstelling tot Virgil kan hij niet accepteren dat een corrupt man als Randell Bragg gratie heeft gekregen. Voordat hij de zonsondergang tegemoet rijdt, doodt hij Bragg in een duel. Dit duel aan het slot van Appaloosa is allesbehalve heroïsch: Everett weet dat hij een veel betere schutter is dan Bragg en het neerschieten van de rancher is weinig anders dan een koelbloedige executie. Maar juist deze daad, die in strijd is met alles waar de twee mannen voor stonden, zal Virgil en Allie in staat stellen om een rustig leven te leiden in Appaloosa.

Dit is een fijn voorbeeld van het westerngenre, gedraaid door een regisseur, van muziek voorzien door een componist, en gespeeld door acteurs die allen van het genre houden. My Darling Clementine (1946, John Ford) en Warlock (1959, Edward Dmytryck) behoren zeker tot Harris’ favoriete films. Voor wie even veel van westerns houdt als Harris, is dit een feest om naar te kijken, maar sommige (en met name jongere) kijkers zullen de film te traag vinden. Het script is wat magertjes, de romance van Virgil eigenlijk het enige zijspoor van het basisconflict. De drie mannelijke hoofdrolspelers, Harris, Mortensen en Irons zijn geweldig, maar ik was minder tevreden over Zellweger. Ze is geen slechte actrice, maar haar appelwangetjes en overdreven maniertjes (ze begint steeds meer op een jongere versie van Meryl Streep te worden) passen niet echt in een western. De combinatie van de klassieke filmstijl en het vermelde realisme van de actiescènes voelt soms ook wat ongemakkelijk aan: de sets en de kostuums zijn prachtig, maar de film als zodanig ziet er wat te mooi en gestileerd uit om echt te overtuigen. Het Wilde Westen was een veel smeriger oord dan het beeld dat we hier voorgeschoteld krijgen, en deze ongemakkelijke combinatie voorkomt dat Appaloosa een waar meesterwerk is geworden.

Aanraders in overeenkomstige genres, volgens Boobytrap:
- The man who shot Liberty Valence (western / drama : 8)
- Colorado Territory (western : 8)
- True Grit (2010) (western / drama : 8)
- Stagecoach (western / drama : 8)
- A Time for Killing (western : 7)

Hoe beoordeelt Boobytrap categorie western eigenlijk? 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10