Net zoals alle andere wetenschappers is ook de hoofdpersoon in Altered States op zoek naar allerlei antwoorden. De vragen die hij stelt vond ik niet bijster interessant en bovendien nogal vreemd; waarom zou een atheïst op zoek gaan naar de bron van leven en sterker nog, in contact willen treden met God?
Hoe dan ook, de speurtocht van de wetenschapper is mijns inziens wél interessant, daar deze leidt tot vrij geinige trips. De man neemt regelmatig plaats in een isolatietank, hetgeen tot nieuwe inzichten bij hem leidt. Zoals het een nieuwsgierig mannetje betaamt, is dit op een gegeven moment niet meer genoeg. Meneer gaat naar Mexico om met de natives aldaar eens lekker te trippen op hallucigenia. Hij neemt wat van het spul mee terug naar Amerika, om de twee geestverruimende middelen te combineren. Onder invloed van de Mexicaanse psychedelica beleeft hij in zijn isolatietank de meest geweldige trips, allemaal onder het mom van wetenschap natuurlijk.
Deze manier van experimenteren heeft echter een vervelend neveneffect: Er vindt genetische regressie -een soort omgekeerde evolutie- in de wetenschapper plaats. Met andere woorden: De man verandert in een primaat, met alle oerinstincten vandien. De pseudo-intellectuele toon van de film verandert hiermee in die van een achterlijke b-film zoals Roger Corman ze in de jaren '50 maakte. Dit maakt het er daarentegen niet minder vermakelijk op. Hoe de aapachtige wetenschapper in een dierentuin op jacht gaat naar voedsel werkt behoorlijk op de lachspieren. Hierop wordt er een einde gedraaid aan de film, zoals ze dat alleen in Hollywood kunnen, namelijk om te kotsen zo erg.
Maar goed, al met al is dit vrij vermakelijke pulp met een sterk acterende William Hurt in de hoofdrol. Maar daarvoor bekeek ik de prent uiteraard niet; dat was voor de trips die de hoofdpersoon ondergaat. De gedrogeerde uitstapjes zijn visueel vrij aardig gedaan, hoewel de effecten hierbij van tamelijk wisselende kwaliteit zijn.
Het verhaal is jammer genoeg zeer matig. De plot is simpelweg te dun om de film te dragen en bevat zijwegen zoals de irritante vriendin van de wetenschapper, die er beter uitgelaten hadden kunnen worden. Deze negatieve factoren worden behoorlijk gecompenseerd door de zwaarwegende positieve elementen (een vermakelijke hoofdpersoon en hallucinante trips), maar van een topper is hier absoluut geen sprake.
Altered States kan tot een van de beste films uit 1980 worden gerekend. Het vertelt het verhaal van Eddie Jessup. Een wetenschapper die ervan overtuigd is dat er meerdere werkelijkheden naast elkaar bestaan, maar dat wij ons slechts bewust zijn van een werkelijkheid. Via hallucinaties meent hij er achter te kunnen komen hoe de wereld in elkaar zit. Eerst gebruikt hij daarvoor een machine die bijna al zijn zintuiglijke waarnemingen beperkt. Vervolgens gaat hij naar Mexico waar hij een drugs ontdekt die hij in combinatie gaat gebruiken met de machine. Hij komt via zijn hallucinaties uit bij de bron van het leven, het begin der tijden etc.. Langzaam maar zeker vind er een mutatie bij hem plaats. Hij wordt getransformeerd tot de eerste mens. Is hij nu nog steeds aan het hallucineren? Of zijn zijn waarnemingen toch onderdeel van de werkelijkheid?
Ken Russel levert puik werk. Cronenberg heeft zich naar mijn mening behoorlijk laten inspireren door Ken. De overeenkomsten met The Fly zijn snel gevonden. De functionele effectieve special effects, de wat absurdistische donkere sfeer en de spitsvondige conversaties zijn daar voorbeelden van. Een vergelijking met Blueberry is ook makkelijk gemaakt. Drugs uit Mexico en tal van goed gemonteerde en mooi in beeld gebrachte vage trips. In Altered States zit wel meer verhaal en dat komt de film ten goede. William Hurt is fenomenaal. Hij overtuigd enorm als een totaal door wetenschap en waarheid gefixeerde gek. Zijn tegenspelers/speelsters zijn ook overtuigend hetgeen tot de conclusie leidt dat er maar weinig punten van kritiek op deze rolprent te vinden zijn Deze cultklassieker uit 1980 mag dus geen een echte filmliefhebber missen!
